Biologisch, fairtrade of duurzaam… Wat is wat?

Dat mensen steeds bewuster worden van wat ze eten staat inmiddels als een paal boven water. Het is te zien aan de opkomst van winkels met écht eten tot aan het succes van documentaires als Vleesverlangen, Fed Up en Cowspiracy. Bij De Buurtboer aan de keukentafel wordt er tijdens de lunch flink gediscussieerd. Dat er verschillende kanten zitten aan het debat mag duidelijk zijn. Onoverkomelijk onderdeel van deze gesprekken is altijd de verwarring die bestaat over de wildgroei aan keurmerken. Hoe kan een consument nou een goede keuze maken met zoveel verschillende labels? Biologisch, fairtrade, beter leven, demeter, kies bewust en noem maar op. Wat is nou wat? In dit artikel proberen we je de weg te wijzen.

Biologisch

Het keurmerk biologisch heeft te maken met de manier waarop producten geproduceerd worden. Hier zijn strenge eisen aan gesteld op het gebied van de invloed op het milieu en dierenwelzijn. Iedereen die biologische producten produceert moet zich aan de vastgestelde regels houden en dit wordt uitvoerig gecontroleerd door een onafhankelijke organisatie genaamd Skal. Biologische producten zijn te herkennen aan het EU bio keurmerk. Wanneer dit keurmerk ten onrechte wordt gebruikt staan hier hoge straffen op.

Vriendelijk voor het milieu

Wat maakt biologische producten dan precies beter voor het milieu? Biologische boeren gebruiken bijvoorbeeld bijna geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Om er voor te zorgen dat de gewassen toch gezond groeien worden natuurlijke vijanden ingezet. Bijvoorbeeld om schimmels of schadelijke insecten weg te houden. Ook onkruid wordt niet met gif bestreden, maar met de hand of een machine verwijderd. Mest van de dieren wordt vaak gebruikt op het land en er wordt rekening gehouden met de verhouding tussen land en dier, zodat er geen mestoverschotten ontstaan.

Bij biologische producten wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het welzijn van de dieren. Ze hebben meer ruimte, mogen vaker naar buiten en er worden minder ingrepen gepleegd. Er worden dus bijvoorbeeld geen staarten verwijderd. Ook leven biologische dieren langer voor ze geslacht worden. Een angst van veel mensen is dat vlees tegenwoordig vaak wordt ingespoten met antibiotica en groeihormonen, wat ook op de mens een vervelende invloed kan hebben. Resistentie voor antibiotica bijvoorbeeld. Bij biologische dieren worden alleen medicijnen gegeven als de dieren daadwerkelijk ziek zijn. Deze dieren worden niet gebruikt voor de productie van voedsel tot de antibiotica met zekerheid uit het lichaam is verdwenen.

Biologisch-dynamisch

Een stap verder gaat de biologisch-dynamische landbouw. Deze vorm van landbouw stelt nog hogere eisen aan de productie van voeding. Zo wordt er veel waarde gehecht aan een gesloten kringloop. De natuur staat in deze bedrijven centraal, waardoor deze vaak gemengd zijn (veeteelt en akkerbouw) en een grote diversiteit aan dieren en gewassen kennen. Biologisch-dynamische bedrijven hebben vaak een maatschappelijke functie en de producten hebben een sterk regionaal karakter. Verder voldoen deze producten aan strenge eisen. Er mogen nog minder additieven toegevoegd dan bij biologische producten en er mogen alleen pure aroma-extracten worden gebruikt. Je herkent biologisch-dynamische producten aan het Demeter keurmerk. Op hun website vind je nog meer informatie. Deze producten zijn dus altijd biologisch, maar dan nog een beetje extra.

 

Fairtrade

Fairtrade en biologisch zijn eigenlijk twee totaal verschillende zaken. Dit heeft namelijk minder te maken met het milieu en het welzijn van dieren, maar meer met het welzijn van de mens. Het richt zich voornamelijk op de arbeidsomstandigheden van boeren in ontwikkelingslanden. Dit betekent dat er een minimumprijs wordt betaald aan deze boeren, ook als de wereldmarktprijs daalt. Natuurlijk heeft dit wel invloed op elkaar, want doordat deze boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten kunnen zij hun producten op een verantwoorde manier produceren. Daarnaast wordt er door afnemers van fairtrade producten een extra bedrag betaald voor ontwikkelingsprojecten in de regio van herkomst. Dit geld gaat bijvoorbeeld naar onderwijs of gezondheidszorg. Ook moeten de boeren en coöperaties zelf aan bepaalde voorwaarden voldoen op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu. Deze producten zijn o.a. herkenbaar aan het Max Havelaar Keurmerk. Op hun website lees je meer over dit onderwerp.

 

Duurzaamheid

Er bestaat eigenlijk niet echt een vaste definitie voor duurzaamheid, waardoor het vaak op verschillende manieren wordt uitgelegd. Het is meer een overkoepelend begrip waar ook biologisch en fairtrade onder vallen. In een duurzame wereld zijn de mens, het milieu en de economie met elkaar in evenwicht. Ook op de lange termijn. Om dit te bereiken dient met zorg te worden om te gaan met de natuurlijke rijkdom die de aarde biedt, maar ook met het welzijn van dier en mens. Een begrip dat vaak in combinatie met duurzaamheid wordt genoemd is de ‘ecologische voetafdruk’. Dit is de ruimte die we nodig hebben voor de productie van wat we gebruiken en de opname van de CO2 die we uitstoten. Inmiddels is deze ecologische voetafdruk groter dan de aarde. Eigenlijk zouden we dus meerdere aardbollen nodig hebben om ons huidige consumptiegedrag voort te kunnen zetten. Er bestaan keurmerken die aangeven of een product op een milieuvriendelijke manier is geproduceerd. De bekendste voor levensmiddelen is het EKO-keurmerk. Producten met dit keurmerk zijn volgens Stichting EKO-keurmerk gecontroleerd biologisch en afkomstig van een bedrijf dat extra aandacht besteed aan duurzaamheid.

 

Beter Leven

‘Beter Leven’ is een keurmerk dat in het leven is geroepen door de Dierenbescherming. Dit keurmerk let uitsluitend op het welzijn van de dieren. Hierbij wordt een waarde toegekend van 1 tot 3 sterren, waarbij producten met het hoogste dierenwelzijn 3 sterren ontvangen. Volgens de Dierenbescherming is het welzijn van de dieren bij producten met 3 sterren gelijk aan biologische producten. Hierbij wordt echter geen rekening gehouden met het milieu. Een product met het Beter Leven keurmerk kan dus wel biologisch zijn, maar dit hoeft niet.

 

Kies bewust

Het zogenaamde ‘Vinkje’ is een initiatief van de Stichting Kies Bewust. Producten kunnen een vinkje ontvangen met een groene cirkel of een blauwe cirkel. Om een lang verhaal kort te maken vindt de Buurtboer deze vinkjes vooral heel verwarrend. En wij niet alleen. De consumentenbond is in maart zelfs een campagne gestart om deze verwarrende logo’s te laten verdwijnen. “De Vinkjes prijken op allerlei producten waar toch veel suiker, zout of vet in zit. Zo vonden we de afgelopen jaren het logo op taart, snacks, chips en frisdrank. Erg onlogisch. Lees meer over deze en andere problemen met het Vinkje”.

 

Hoe de Buurtboer hiermee omgaat

Uiteraard hecht De Buurtboer veel waarde aan bovenstaande keurmerken. Hoewel we met de keurmerken ‘Beter Leven’ en ‘Kies Bewust’ minder rekening houden, omdat wij de criteria van deze producten wat zwak vinden. Als je met de Buurtboer luncht kan je er op vertrouwen dat de producten die je eet, met zorg zijn geselecteerd. We varen niet op 1 keurmerk, we kijken ook naar de producent en de ambachtelijke wijze van produceren. Liefde, zorg en aandacht voor het vak dat proef je in de producten. En, niet onbelangrijk, smaak en versheid staan voorop. Doordat we veelal samenwerken met lokale producenten hebben we een korte logistieke keten en staan de producten binnen no time op de lunchtafel. Verse, eerlijke producten. Dat is waar de Buurtboer voor staat. Dat is niet alleen beter voor het milieu en het welzijn van de dieren, het smaakt vaak ook gewoon vele malen lekkerder!